शङ्कराचार्यरचितगङ्गास्तोत्रम्

                       श्री आद्य शंकराचार्यांनी रचलेली स्तोत्रे आणि त्यांची वृत्ते ही एकमेकांना इतकी पूरक आणि साजेशी आहेत की त्यातून उत्पन्न होणा र्‍या अर्थाला सुरात ओवून आणि तालावर पदन्यास करीतच ते कोणाच्याही मुखातून बाहेर पडेल. गंगेचं झुळझुळ वाहणं हे पञ्झटिका वृत्तात गुंफून अतिशय नादबद्धपणे आपल्या मनःश्चक्षुंसमोर साकार होते. 
देवि सुरेश्वरि भगवति गङ्गे त्रिभुवनतारिणि तरलतरङ्गे
शङ्करमौलिविहारिणि विमले मम मतिरास्तां तव पदकमले ।।1

ऐश्वर्यवती तू भगवति गंगे अमरपुरीची तू सुरनदी गे
फुलविसि तूचि त्रिभुवन सारे जीवन देत फिरे तव जल हे
अवखळ लहरी शुभ्र अती गे शंभुजटांतुन खेळति अमले
तव पद-कमलि मम मन राहे विनती हीच तुला मम माते।।1



भागीरथि सुखदायिनि मातस्तव जलमहिमा-निगमे ख्यात:
नाहं जाने तव महिमानं पाहि कृपामयि मामज्ञानम्।।2

भगिरथ-नंदिनी भागिरथी ग!। जलमहिमा तव आहे अक्षय
वेदही गाति तव गुण गौरव। सुखविसी तू हे सर्व चराचर
मजसि कळेना महिमा उज्ज्वल। तव जननी मी अज्ञ चि बालक
कृपावंत तू होऊनि मजवर। परम ज्ञान  देई मज सत्वर।।2



हरिपदपाद्यतरङ्गिणि  गङ्गे हिम- विधु-मुक्ता-धवलतरङ्गे
दूरीकुरु मम दुष्कृतिभारं कुरु कृपया भवसागरपारम् ।।3

प्रकट होसी तु शुभ्र हिमातुन। हरिचरणांना करीसी निर्मळ
कर्पूरगौरा  धवल हिमासम   चंद्रासम तव तरंग उज्ज्वल
सर्वांगावरी तुषार उधळित मुक्त विहरते मंदाकिनी  जल
थुई थुई नाचे कटिखांद्यावर। हिमालयाच्या जल तव निर्मल ।।3

या रूपगर्विता वसुंधरेच्या। कंठातिल तू मोत्यांचा सर
मूर्तिमंत वैराग्य तुझे जल। अनघा अमला पापरहित
माते मम अपराध भयंकर। तव सलिलाने विमल करी
दोषमूर्ति मी; परि तु दयाघन। भवसागर मज नेई तारुन।।3

तव जलममलम् येन निपीतं परमपदं खलु तेन गृहीतम्
मातर्गङ्गे त्वयि यो भक्तः किल तं द्रष्टुं यम: शक्त:।।4

स्फटिकासम हे तव जल माते प्राशन करीता मोक्षपद ही दे
शरण तुला येई जो विमले। यम ही तयाला हात लावे ।।4



पतितोद्धारिणि जाह्नवि गङ्गे  खण्डितगिरिवरमण्डितभङ्गे
भीष्मजननि हे मुनिवरकन्ये पतितनिवारिणि त्रिभुवनधन्ये ।।5

पतित-पावना हे जननी मम। परोपकारास्तव तव जीवन
जलधारांनी फोडुनि गिरिवर। हिमालया तु घडविसी सुंदर
वंदनीय जो कुरुकुलभूषण। तव सुत माते भीष्मपितामह
धन्य धन्य हे तव जल-जीवन दैन्य दुःख तु करिसि निवारण।।5



कल्पलतामिव फलदां लोके  प्रणमति यस्त्वां पतति शोके
पारावारविहारिणि गङ्गे विमुखयुवतिकृततरलापाङ्गे ।।6

तुझ्या तिरावर राहती त्यांचे। कौतुक पुरविसी कल्पलतेसम
अथांग जल हे रूपमनोहर। भक्तांचे करी शोकनिवारण
पसंतीस आला युवक तर। कोप कृतक करी नेत्रां चंचल
तव लहरी या तशाच अवखळ। सागर दिसता होती सुस्थिर।।6



तवचेन्मातः स्रोत:स्नातः पुनरपि जठरे सोऽपि  जातः
नरकनिवारिणि जाह्नवि गङ्गे कलुषविनाशिनि महिमोत्तुङ्गे ।।7

सलिल तुझे हे विमल करी गे जनन मरण फेरा चुकवि हे
 जलधारा करी पुलकित गात्रे दिसुहि देति नख नरकाचे
 अमृतधारा जलधारा गे उघडति दालन मोक्ष नगरीचे
अपार महिमा जननि तुझा हे। मलिन मनाला निर्मल करी गे ।। 7



पुनरसदङ्गे पुण्यतरङ्गे जय जय जाह्नवि करुणापाङ्गे
इन्द्रमुकुटमणिराजितचरणे  सुखदे शुभदे भृत्यशरण्ये ।।8

नाशवंत मम  देह पुनपुन्हा सलिलसुधा तव करीते पावन
करुणारस ओथंबुन वाहे तव नयनी गंगे हे जय जय
इंद्रही ठेवी तव चरणांवर। रत्नजडित तो मुकुटही सुंदर
वितरत जासी सुख तु पथाने। भागिरथि कल्याणकरी गे ।।8



रोगं शोकं तापं पापं हर मे भगवति कुमतिकलापम्
त्रिभुवनसारे वसुधाहारे त्वमसि गतिर्मम खलु संसारे ।।9

रोग शोक  अन् ताप त्रिविध मम। दूर करी गे पापसमुच्चय
दुरित रज्जुने बांधियले मज सोडव सोडव त्यातून लवकर
वसुधेचा बहुमूल्य हार तू  त्रैलोक्याचे सत्य अलौकिक
तुझ्या विना मज नाही गति एकचि मजला भगवति तू ।।9



अलकानन्दे परमानन्दे कुरु करुणामयि कातरवन्द्ये
तव तटनिकटे यस्य निवासः खलु वैकुण्ठे तस्य निवास: ।।10

कुबेरकृत अलकापुरीचे या सौख्य भाग्य मांगल्य तुझे जल
मोक्षनगरीची प्रसन्नता नित। तूच असशी हे करुणासागर
हतोत्साह भयभीत असति जे। वंदनीय त्यांना तू भूवर
तुझ्या तटावर राहती जे नर। वैकुंठचि त्यां लाभे भूवर।।10



वरमिह नीरे कमठो मीनः किं वा तीरे शरट: क्षीणः
अथवा श्वपचो मलिनो दीनस्तव   हि दूरे नृपतिकुलीन: ।।11

बरे राहणे तुझ्या तिरी ग। होऊन मासा अथवा कासव
होईन दुबळा सरडा मी अथवा दीन भिकारी ही
नको नको ते राज्य मला उच्च कुळी वा जन्म नको
असह्य मज तव वियोग माते तुझ्या विना हे नाही जीवन ।।11


भो भुवनेश्वरि पुण्ये धन्ये देवि द्रवमयि मुनिवरकन्ये
गङ्गास्तवमिमममलं नित्यं पठति नरो यः जयति सत्यम् ।।12

त्रिभुवनस्वामिनी पुण्यश्लोक तू मुनिकन्या तू जलमय सुंदर
पवित्र गंगा स्तवन म्हणे नर। यश उज्ज्वल त्या मिळेल सत्वर।।12



येषां हृदये गङ्गाभक्तिस्तेषां भवति सदा सुखमुक्तिः
मधुरा कान्ता पञ्झटिकाभिः परमानन्दकलितललिताभिः ।।13

गंगा भक्ति ज्यांच्या हृदयी मोक्षसुखाचे धनी ते होती
मधुर वृत्त हे पञ्झटिका तुज। देईल मनुजा मोद  निरंतर।।13



गङ्गास्तोत्रमिदं भवसारं वाञ्छितफलदं विमलं सारम्
शङ्करसेवक-शङ्कररचितं पठति सुखी स्तव इति समाप्त:।।14

गंगास्तव संसार सार हे। ब्रह्मज्ञान देई जे निर्मळ
शिवशंभूचा भक्त असे जो `शंकरकरी गंगा स्तुति निर्मळ
श्रद्धेने जो पठण करी नर। सुख मिळवि जे आहे निर्मळ
पूर्ण जाहले स्तोत्र इथे हे पवित्र सुंदर मधुर अति हे ।।14

अरुंधतीच्या  उमटे हृदयी । गंगा प्रतिमा ह्या स्तोत्रातुन
मराठमोळ्या शब्दांमधुनी । तशीच  साकारली मनोहर ।।
---------------------------------------------------------------------------------



No comments:

Post a Comment